معرفت در مشرب عرفانی روزبهان بقلی

اگرچه عرفان به‌تمامی معرفت و شناخت است، از آنجا که این مکتب فکری ابعاد مختلفی دارد، شناخت به معنای دریافت و وصول به حقیقت، بخشی از راه اتصال به حقیقت است. این پژوهش به تبیین شناخت به این معنا و همچنین راه‌ها و مراتب آن از منظر روزبهان بقلی فسایی شیرازی می­پردازد. مسئلۀ اصلی این پژوهش، تبیین معرفت به‌عنوان هدف غایی عارف، انواع و مراتب آن، روش‌های رسیدن به آن، مقدمات و آثار و نتایج آن در مشرب عرفانی این عارف بزرگ قرن ششم هجری است. روش تحقیق در این گفتار، اسنادی کتابخانه‌ای و از نوع توصیفی- تحلیلی است. ارائۀ نظریات روزبهان دربارۀ معرفت، تقسیم‌بندی صاحبان معرفت به سه نوع عوام و خواص و خاص الخاص، بررسی انواع و مراتب معرفت، مقدمات و آثار و ثمرات آن از نوآوری‌های این پژوهش است. در نظر این عارف بزرگ، چهار عنصر نفس، روح، عقل و قلب دستگاه‌های دریافت و وصول به حقیقت‌اند، اما هریک از این چهار عنصر، ساحتی از معرفت را درمی‌یابند که در ساحت تجلی حق، این همه را به دست قادر حق بسوزاند و آمادۀ جذبه‌ای شود که توسط حق او را در بر می‌کشد و به ساحت حضور می‌برد.